เบาหวาน เป็นโรคเรื้อรังที่พบบ่อยในวัย 50+ และหากระดับน้ำตาลในเลือดสูงเป็นระยะเวลานานจะทำให้เกิดความผิดปกติของหลอดเลือด ซึ่งส่งผลต่ออวัยวะต่าง ๆ ทั่วร่างกายรวมถึง ‘ดวงตา’¹
รู้จักภาวะ ‘เบาหวานขึ้นตา’²
เบาหวานขึ้นตา (Diabetic Retinopathy) เป็นภาวะแทรกซ้อนจากโรคเบาหวาน เกิดจากการมีระดับน้ำตาลในเลือดสูงเป็นเวลานาน ทำให้หลอดเลือดอุดตันจนไม่สามารถไหลเวียนไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกายได้ตามปกติ ส่งผลให้เส้นเลือดฝอยที่ไปหล่อเลี้ยงจอตาโป่งพองเป็นหย่อม ๆ เลือดและน้ำเหลืองซึมออกมาจากหลอดเลือดและกระจายไปทั่วจอประสาทตา แล้วเส้นเลือดใหญ่ที่จอตาจะเริ่มขยายตัวใหญ่ขึ้นผิดปกติ
อาการเบาหวานขึ้นตาเป็นอย่างไร³
ผู้ป่วยโรคเบาหวานควรหมั่นสังเกตอาการเบาหวานขึ้นตาอย่างสม่ำเสมอ เพื่อเข้ารับการรักษาอย่างทันท่วงทีหากมีอาการ ป้องกันการสูญเสียการมองเห็นในอนาคต โดยอาการที่สังเกตได้ มีดังนี้
- มองเห็นภาพมัวหรือมองเห็นได้ไม่ชัด เกิดจากหลอดเลือดที่จอประสาทตาเสียหาย ทำให้จอประสาทตาบวม หรือมีเลือดออกในน้ำวุ้นตา - มีจุดดำหรือเส้นลอยไปมาในสายตา เกิดจากเลือดหรือของเหลวรั่วไหลออกมาในน้ำวุ้นตา - มองเห็นภาพบิดเบี้ยว เกิดจากจอประสาทตาบวม หรือมีของเหลวรั่วซึมเข้าไปในจอประสาทตา - มองเห็นสีผิดเพี้ยน อาจมีปัญหาในการแยกแยะสีต่าง ๆ โดยเฉพาะสีแดงและสีเขียว - มองไม่ค่อยเห็นในที่มืด และมีปัญหาในการมองเห็นในสภาพแสงน้อย - สูญเสียการมองเห็นบางส่วนหรือทั้งหมด ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของโรคและตำแหน่งที่เกิดความเสียหายบนจอประสาทตา
การตรวจวินิจฉัยเบาหวานขึ้นตา³
วิธีรักษาเบาหวานขึ้นตา แพทย์จะแนะนำให้ผู้ป่วยเบาหวานทุกคนเข้ามาตรวจตาและขยายม่านตาเพื่อตรวจจอตาอย่างสม่ำเสมออย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง แม้ว่าจะไม่มีอาการผิดปกติหรือไม่มีอาการที่เป็นสัญญาณของเบาหวานขึ้นตาเลยก็ตาม หากพบว่าผู้ป่วยมีอาการเบาหวานขึ้นตา แพทย์จะแนะนำให้มาตรวจบ่อยขึ้นเพื่อประคองอาการ
หลังจากตรวจวินิจฉัยเบาหวานขึ้นตา ผู้ป่วยมักมีอาการตามัวเป็นเวลา 4 - 6 ชั่วโมง จึงควรมีผู้ดูแลเดินทางไปด้วยเพื่ออำนวยความสะดวกในการเดินทางหลังการวินิจฉัยนั่นเอง
แนวทางการรักษาเบาหวานขึ้นตา³
1. การรักษาด้วยยา แพทย์จะฉีดยาเข้าวุ้นตาเพื่อลดการรั่วของหลอดเลือด และทำให้หลอดเลือดที่เกิดขึ้นมาใหม่ฝ่อลง อย่างไรก็ตาม ตัวยาออกฤทธิ์ไม่ถาวรและอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น เลือดออกในวุ้นตา ตาอักเสบ เป็นต้น 2. รักษาด้วยเลเซอร์ วิธีมาตรฐานสำหรับผู้ป่วยเบาหวานขึ้นตาที่เริ่มสร้างหลอดเลือดใหม่หรืออาการจุดภาพชัดบวม เลเซอร์จะช่วยให้เส้นเลือดใหม่ฝ่อลง จอตายุบ ลดอาการเลือดออกในตา และลดความเสี่ยงตาบอดได้อย่างมีประสิทธิภาพ 3. รักษาด้วยการผ่าตัด หากผู้ป่วยเริ่มมีอาการรุนแรง เลือดออกในตาเป็นจำนวนมาก ส่งผลให้เกิดการดึงรั้งที่พังผืดจอประสาทตา การผ่าตัดวุ้นตาจะช่วยลดความรุนแรงของโรค ซ่อมแซมจอตาที่ลอกให้ดีขึ้น ลดความเสี่ยงตาบอด และเรียกคืนการมองเห็น
ดูแลตัวเองอย่างไรให้ห่างไกลอาการเบาหวานขึ้นตา³
การป้องกันโรคเบาหวานขึ้นตาได้ดีที่สุดคือการดูแลตัวเองไม่ให้เป็นเบาหวาน แต่สำหรับผู้ที่เป็นเบาหวานแล้ว มาดูกันว่ามีแนวทางดูแลตัวเองอย่างไรเพื่อป้องกันอาการเบาหวานขึ้นตา ดังนี้
- กินอาหารที่มีประโยชน์ เลี่ยงอาหารรสจัด - ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้เหมาะสม อยู่ในระดับปกติที่ระหว่าง 70 - 100 mg/dL - ควบคุมความดันให้ไม่เกิน 140/90 มิลลิเมตรปรอท (mmHg) - ควบคุมระดับไขมันในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ - งดหรือลดสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์ - ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ - หมั่นสังเกตการมองเห็นของตัวเองว่ามีอาการผิดปกติไหม เช่น มองเห็นไม่ชัด ตามัว มองเห็นเป็นจุดดำ เป็นต้น - ไปพบจักษุแพทย์ตามนัดเป็นประจำแม้ไม่มีอาการผิดปกติทางการมองเห็น
ภาวะเบาหวานขึ้นตาเป็นภาวะที่ต้องให้ความสำคัญอย่างมาก เนื่องจากสามารถนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็นอย่างถาวรได้ การป้องกันโดยการดูแลสุขภาพโดยรวม ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด และตรวจสุขภาพตาเป็นประจำจึงเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อรักษาคุณภาพชีวิตและการมองเห็นให้ยืนยาว⁴
โปรดปรึกษาบุคลากรการแพทย์เพื่อขอรับคำแนะนำเพิ่มเติม
เรียบเรียงโดย : จีเอสเค
เอกสารอ้างอิง: 1. คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล. (2554, ตุลาคม 10). ภาวะเบาหวานขึ้นจอตา (Diabetic Retinopathy). สืบค้นเมื่อวันที่ 9 กันยายน, 2568, จาก https://www.si.mahidol.ac.th/th/healthdetail.asp?aid=919 2. โรงพยาบาลพญาไท. (2563, มีนาคม 24). เบาหวานขึ้นตา…ปล่อยไว้นานอาจตาบอดได้. สืบค้นเมื่อวันที่ 9 กันยายน, 2568, จาก https://www.phyathai.com/th/article/3137-blindness_and_diabetic_retinopathybranchpyt1?srsltid=AfmBOoqfTq10w0nOumL1vQUoV6lol4-m6B5Udt5y8YPSSmX2JCqYIfme 3. โรงพยาบาลจักษุกรุงเทพ. (2025, มีนาคม 24). อาการเบาหวานขึ้นตา กันไว้ดีกว่าแก้ ปล่อยไว้อาจสูญเสียการมองเห็นได้!. สืบค้นเมื่อวันที่ 9 กันยายน, 2568, จาก https://www.bangkokeyehospital.com/blogs/what-is-diabetic-retinopathy 4. โรงพยาบาลสมิติเวช. (2022, พฤศจิกายน 7). เบาหวานขึ้นตา หากไม่รีบรักษาอาจตาบอดได้. สืบค้นเมื่อวันที่ 9 กันยายน, 2568, จาก https://www.samitivejhospitals.com/th/article/detail/diabetic-retinopathy
Non-Promotional Material NP-TH-NA-WCNT-250019 | Sep 2025