“ปอดอักเสบจากไวรัส RSV” ภัยร้ายใกล้ตัวผู้สูงอายุ

เชื้อไวรัส RSV คืออะไร ?¹˒²

RSV (Respiratory Syncytial Virus) เป็นเชื้อไวรัสที่ก่อให้เกิดการติดเชื้อทางเดินหายใจในผู้สูงอายุ และเป็นสาเหตุอันดับสองของการติดเชื้อทางเดินหายใจที่นำไปสู่ปอดอักเสบ รองจากไข้หวัดใหญ่

ผู้ใหญ่ติด RSV ได้หรือไม่ ?

หลายคนเข้าใจผิดว่า RSV เป็นโรคที่เกิดเฉพาะในเด็กเล็กเท่านั้น แต่ความจริงคือ ผู้ใหญ่ก็สามารถติดเชื้อ RSV ได้ และมักจะมีอาการคล้ายไข้หวัดใหญ่ เช่น มีไข้ ไอ มีน้ำมูก และอาจมีอาการหอบเหนื่อย หายใจแล้วมักมีเสียงหวีด¹˒³ ซึ่งหากไม่ได้รับการวินิจฉัยและดูแลอย่างทันท่วงที โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีโรคประจำตัว อาการเหล่านี้สามารถรุนแรงขึ้นและเป็นอันตรายถึงชีวิต

ช่วงเวลาระบาด RSV

ในประเทศไทยไวรัส RSV มักจะระบาดในหน้าฝน และพบมากในช่วงเดือนกรกฎาคมถึงเดือนพฤศจิกายน อย่างไรก็ตามสามารถพบการติดเชื้อไวรัส RSV ประปรายตลอดทั้งปี²¹ การติดเชื้อ RSV สามารถแพร่กระจายได้อย่างรวดเร็วผ่านการไอ จาม และการสัมผัสสารคัดหลั่งของผู้ป่วย⁴ โดยผู้ป่วยเพียงหนึ่งรายสามารถแพร่เชื้อสู่ผู้อื่นได้มากถึงสามคน⁵

ในผู้สูงอายุ และมีโรคประจำตัวสามารถเกิดอาการรุนแรงได้¹

ความรุนแรงของโรคปอดอักเสบจากไวรัส RSV

• 3 ใน 4 คนไข้พบปอดอักเสบ⁶
• 1 ใน 13 คนไข้พบหัวใจขาดเลือด⁶
• 1 ใน 6 คนไข้พบหัวใจล้มเหลว⁶
• 1 ใน 4 คนไข้อาจต้องได้รับการใส่ท่อช่วยหายใจ⁶
• อาจนำไปสู่การเสียชีวิตได้ ซึ่งผู้สูงอายุมีอัตราการเสียชีวิตสูงถึง 26.7%⁷

ในปัจจุบันโรคนี้ยังไม่มียารักษาโดยเฉพาะ⁸ ทำให้การป้องกันยิ่งมีความสำคัญ

ความรุนแรงที่อาจเกิดขึ้นเมื่อกลุ่มโรคเสี่ยงติดเชื้อไวรัส RSV

1. กลุ่มโรคปอด

• โรคหืด: มีโอกาสนอนรักษาตัวในโรงพยาบาล 7 เท่า⁹,*
• โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง: มีโอกาสนอนรักษาตัวในโรงพยาบาลสูงถึง 9 เท่า⁹,*
• หากติดเชื้อ RSV ทำให้อาการของโรคเดิมกำเริบได้ง่ายมากขึ้น ทำให้เสี่ยงต่อการเข้า ICU สูงถึง 17%¹⁰ และจำเป็นต้องใส่ท่อเครื่องช่วยหายใจมากถึง 28%⁶

2. กลุ่มโรคหัวใจ

• โรคหลอดเลือดหัวใจมีโอกาสนอนรักษาตัวในโรงพยาบาลสูงขึ้น 6 เท่า¹¹
• โรคหัวใจล้มเหลวมีโอกาสนอนรักษาตัวในโรงพยาบาลสูงขึ้น 7 เท่า¹¹
• ผู้ติดเชื้อ RSV ที่มีโรคหัวใจและหลอดเลือด มีความเสี่ยงต่อการเกิดกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันเพิ่มขึ้น 3 เท่า¹² และเมื่อเกิดปอดอักเสบเสี่ยงต่อการเสียชีวิตสูงขึ้นถึง 1.4 เท่า¹³

3. กลุ่มโรคเบาหวาน

• มีความเสี่ยงสูงในการสูญเสียความสามารถในการทำงาน และการใช้ชีวิตประจำวันนานถึง 6 เดือน หลังจากเข้ารับการรักษาโรค¹⁴,**
• เพิ่มความเสี่ยงความรุนแรงจากการติดเชื้อ จากระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้นเพราะประวัติโรคเบาหวาน¹⁵

แนวทางการป้องกันเชื้อ RSV

1. สุขอนามัยพื้นฐาน : หมั่นล้างมือ สวมหน้ากากอนามัย เว้นระยะห่างจากผู้ป่วยติดเชื้อไวรัส RSV ออกกำลังกายและรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่
2. การฉีดวัคซีน : ป้องกันเชื้อไวรัส RSV ด้วยการฉีดวัคซีน มี 2 ชนิดดังนี้
- ชนิดที่ 1 มีสารเสริมภูมิคุ้มกัน และป้องกันได้ทุกสายพันธุ์¹⁶˒¹⁸˒¹⁹
- ชนิดที่ 2 ไม่มีสารเสริมภูมิคุ้มกัน และป้องกันได้ทุกสายพันธุ์ ¹⁷˒²⁰
ผู้สูงอายุ 50 ปีขึ้นไปที่เป็นกลุ่มเสี่ยง สามารถขอคำปรึกษาจากแพทย์เพื่อหาแนวทางในการป้องกันโรคปอดอักเสบจากไวรัส RSV รวมทั้งพิจารณาการฉีดวัคซีนซึ่งเป็นอีกทางเลือกในการป้องกันโรค

*อายุ 50-64 ปี
**เพศชาย

เรียบเรียงโดย : จีเอสเค

เอกสารอ้างอิง
1. CDC, 2024. Clinical Overview of RSV. https://www.cdc.gov/rsv/hcp/clinical-overview/?CDC_AAref_Val=https://www.cdc.gov/rsv/clinical/index.html (access May 2025)
2. Falsey AR, Walsh EE. Viral pneumonia in older adults. Clin Infect Dis. 2006;42(4):518-524.
3. Kaler J, Hussain A, Patel K, Hernandez T, Ray S. Respiratory Syncytial Virus: A Comprehensive Review of Transmission, Pathophysiology, and Manifestation. Cureus; 15(3): e36342.
4. CDC, 2024. How RSV Spreads. https://www.cdc.gov/rsv/causes/?CDC_AAref_Val=https://www.cdc.gov/rsv/about/transmission.html (access May 2025)
5. Reis J, Shaman J. PLoS Comput Biol 2016;12(10): 1-15.
6. Chuaychoo B, Rattanasaengloet K, Banlengchit R, Horthongkham N, Athipanyasilp N, Totanarungroj K, et al. Int J Infect Dis. 2021;110: 237–246.
7. Khaing W, Tan CJ, Patikorn C, Techasaensiri C, Pattanaprateep O, Dhippayorm T, et al. Real-World Assessment of Economic and Clinical Outcomes in Thai Patients With Respiratory Syncytial Virus Infection Across Age Groups: A Retrospective Cohort Analysis. Influenza and Other Respiratory Viruses, 2024; 18:e70039.
8. Nam HH, Ison MG. Respiratory syncytial virus infection in adults. BMJ 2019; 366:1-15.
9. Prasad N, Walker TA, Waite B, Wood T, Trenholme AA, Baker MG, et al. Clin Infect Dis 2021;73(1):e158–163.
10. Malpuru S, Andrew MK, Ye L, Hatchette T, LeBlanc J, EI-Sherif M, et al. Impact of respiratory viral infections on mortality and critical illness among hospitalized patients with chronic obstructive pulmonary disease. Influenza Other Respi Viruses. 2022; 16: 1172-1182.
11. Branche AR, Saiman L, Walsh EE, Falsey AR, Sieling WD, Greendyke W, et al. Incidence of Respiratory Syncytial Virus Infection Among Hospitalized Adults, 2017–2020. Clin Infect Dis 2021;74(6):1004-1011.
12. Kwong JC, Schwartz KL, Campitelli MA, Chung H, Crowcroft NS, Karnauchow T, et al. Acute Myocardial Infarction after Laboratory-Confirmed Influenza Infection. N Engl J Med 2018. 378(4): 345-353.
13. Thomsen RW, Kasatpibal N, Riis A, Norgaard M, Sorensen HT. The Impact of Pre-existing Heart Failure on Pneumonia Prognosis: Population-based Cohort Study. J Gen Intern Med 2008; 23: 1407–1413
14. Branche AR, Saiman L, Walsh EE, Falsey AR, Jia H, Barrett A, et al. Change in functional status associated with respiratory syncytial virus infection in hospitalized older adults. Influenza Other Respi Viruses. 2022;16:1151–1160.
15. Santus P, Radovanovic D, Gismondo MR, Rimoldi SG, Lombardi A, Danzo F, et al. Respiratory syncytial virus burden and risk factors for severe disease in patients presenting to the emergency department with flu-like symptoms or acute respiratory failure. Respir Med 2023;218:107404.
16. เอกสารกํากับยา วัคซีนป้องกันโรค RSV ชนิดที่มีสารเสริมภูมิคุ้มกัน
17. เอกสารกำกับยา วัคซีนป้องกันโรค RSV
18. Papi A, et al. N Engl J Med. 2023; 388(7): 595-608.
19. Ison MG, et al. CID. 2024; 78(6): 1732-44.
20. Walsh EE, et al. N Engl J Med. 2023; 388(16): 1465-77.
21. Thongpan I, Vongpunsawad S, Poovorawan Y. Respiratory syncytial virus infection trend is associated with meteorological factor. Scientific reports. 2020;10:10931.

NP-TH-RS-WCNT-250001 | June 2025